Đại biểu phụ nữ các dân tộc tỉnh Hà Giang về thăm Hà Nội
vui mừng được gặp Chủ tịch Hồ Chí Minh (25-11-1965)
Suốt cuộc đời mình Bác luôn đứng về lẽ phải, đấu tranh bảo vệ cho những kiếp
người cơ cực lầm than. Người đặc biệt quan tâm đến phụ nữ và trẻ em bởi theo
Người đó là lớp người khổ nhất trong những người khổ cực. Như nhà thơ Tố Hữu đã
từng viết:
Bác ơi tim Bác mênh mông thế
Ôm cả non sông mọi kiếp người
Trong những “kiếp người” lầm than đó Bác dành sự quan tâm đặc biệt cho phụ nữ.
Bởi hơn ai hết Bác là người hiểu rõ rằng: Trong xã hội, người phụ nữ là người
bị áp bức, chịu đau khổ và thiệt thòi nhiều nhất. Bác nhiều lần bày tỏ chính
kiến trước công luận là phải tiêu diệt tư tưởng phong kiến và đầu óc gia
trưởng, tư tưởng trọng nam khinh nữ. Bác cũng chỉ rõ: “Luật lấy vợ lấy chồng
nhằm giải phóng phụ nữ, tức là giải phóng phần nửa xã hội. Giải phóng người đàn
bà”, “phải tiêu diệt tư tưởng phong kiến”, tư tưởng “Nhất nam viết hữu, thập nữ
viết vô” (Một nam là có, mười nữ như không) trong người đàn ông. Bác phê phán
tình trạng chồng đánh vợ và khẳng định đây là tệ nạn về mặt đạo đức và vi phạm
pháp luật: “Đàn ông là người công dân, đàn bà cũng là người công dân, dù là vợ
chồng, người công dân này đánh người công dân khác tức là phạm pháp”. Theo quan
điểm của Bác, vấn đề giải phóng phụ nữ là một vấn đề xã hội to lớn, không phải
chỉ là việc riêng của phụ nữ, mà là công việc quan trọng của Đảng, Nhà nước và
đòi hỏi phải có sự tham gia của toàn xã hội, của tất cả mọi người. Việc giải
phóng phụ nữ là phải tạo điều kiện để phụ nữ tham gia vào các hoạt động xã hội;
Chỉ có đưa phụ nữ tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa… thì mới bảo
đảm quyền bình đẳng thực sự cho phụ nữ. Muốn vậy phải tôn trọng phụ nữ, phải
tính đến đặc thù của lao động nữ, phải thực hiện phân công sắp xếp lao động
toàn xã hội, mở rộng các dịch vụ xã hội, tổ chức đời sống mới để phụ nữ có thời
gian học tập và tham gia vào các hoạt động xã hội. Đảng và Chính phủ cần có
những chủ trương chính sách phù hợp để phụ nữ tham gia vào các công việc của xã
hội theo khả năng của họ. Song thực hiện bình đẳng giới, cũng không có nghĩa là
“cào bằng” trong mọi việc, mà phải là, ngoài những cơ chế chính sách chung đối
với người lao động, các cơ quan chức năng cần chú ý “quán triệt quan điểm giới”
khi xây dựng chính sách, pháp luật đối với người lao động, nhằm bảo vệ sức khoẻ
của phụ nữ, bảo vệ sức khoẻ bà mẹ và trẻ em khỏi những lao động độc hại và phi
đạo đức, đồng thời đảm bảo phân phối công bằng cho cả hai giới, khi cùng làm
một công việc và cống hiến như nhau. Bác Hồ cũng khẳng định, sự nghiệp giải
phóng phụ nữ phụ thuộc vào chính bản thân người phụ nữ. Người đánh giá cao vai
trò của phụ nữ khi nhìn nhận họ là một lực lượng lao động đông đảo của xã hội,
làm việc không thua kém nam giới. Phụ nữ có thể đảm nhận và hoàn thành tốt
những công việc lớn của cách mạng, của nhân dân. Tuy nhiên, để phát huy vai trò
của phụ nữ, Người yêu cầu: “Chị em phụ nữ không nên ngồi chờ Chính phủ, chờ
Đảng ra chỉ thị giải phóng phụ nữ mà tự mình phải tự cường đấu tranh”. “Mỗi một
người và tất cả phụ nữ phải hăng hái nhận trách nhiệm của người làm chủ đất
nước, tức là phải ra sức thi đua sản xuất và thực hành tiết kiệm để xây dựng
nước nhà, xây dựng xã hội chủ nghĩa. Muốn làm tròn nhiệm vụ vẻ vang đó, phụ nữ
phải xóa bỏ tâm lý tự ti và ỷ lại, phải có ý chí tự cường tự lập, phải nâng cao
lên mãi trình độ chính trị, văn hóa, kỹ thuật”. “Phải nâng cao tinh thần làm
chủ, cố gắng học tập và phấn đấu. Người phụ nữ phải tự khẳng định mình thông
qua năng lực trình độ, thông qua sự hiểu biết và sự đóng góp của chính họ vào
gia đình và xã hội. Từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần, nâng cao
vị trí của người phụ nữ trong xã hội và thực hiện xây dựng gia đình ấm no, hạnh
phúc, bình đẳng và tiến bộ. Và trên thực tế, đã không ít tài liệu ghi lại những
mẩu chuyện của Bác Hồ với phụ nữ đầy xúc động và chân tình.
Một lần, tới một
Hội nghị, nhìn suốt dọc hội trường Bác hỏi: “Này các chú, phụ nữ đâu mà không
thấy phụ nữ ngồi hàng đầu?” Rồi Bác lại hỏi tiếp: “Các cô gái có đấy không?”
“Có ạ”. “Vậy mời lên đây ngồi. Ngay việc ngồi cũng không bình đẳng. Phụ nữ muốn
được bình đẳng không phải bảo Đảng và Chính phủ hay nam giới mời lên ngồi mới
ngồi mà phải tự đấu tranh phấn đấu giành lấy”. Đó chính là lời căn dặn của Bác
với phụ nữ, bởi hơn ai hết Bác luôn quan tâm và giành nhiều tình cảm cho lớp
người đã chịu nhiều lầm than này.
Một câu chuyện kể rằng vào tháng 1 năm 1963, trong phiên họp của Bộ Chính trị
để bàn về những vấn đề quan trọng của cách mạng, Người đã đọc một bức thư của
một phụ nữ trong cuộc họp này, đó là bức thư một nữ cán bộ cách mạng ở Vĩnh
Phúc bị chồng đối xử đánh đập tàn tệ mà không được chính quyền đoàn thể can
thiệp, cán bộ đảng viên thì lẩn tránh. Bác xem đó là tội ác, là tàn dư còn lại
tồi tệ nhất của chế độ cũ và yêu cầu cuộc họp ưu tiên giải quyết trường hợp này
trước.
Có lần tại một Hội nghị cấp huyện, Bác hỏi: Ở đây có Hải Phòng không? Có ạ!.
Hợp tác xã các chú làm thế nào mà phải sang Hợp tác xã khác mượn lợn để lừa dối
cấp trên? Có không? Có ạ. Vậy không nên làm như thế nữa”. Lúc đó, gần Tết, Bác
kêu gọi tiết kiệm. Bác nói: Các chú phải có văn hóa không được đánh vần chữ
"tiết kiệm" thành "tiết canh". Phụ nữ người ta làm Chủ
nhiệm đâu có đánh chén. Chủ nhiệm phụ nữ thật thà, phải đưa nhiều phụ nữ tham
gia làm Chủ nhiệm"… Thế mới thấy được Bác rất coi trọng vai trò của phụ nữ
Việt Nam.
Thế nên khi đi thăm các nước, Bác thường nói với phụ nữ các nước đó: Phụ nữ
Việt Nam làm được nhiều việc
cho đất nước, phụ nữ Việt Nam
thay thế nam giới thực hiện phục vụ cho chiến đấu, sản xuất. Đặc biệt, khi làm
Chủ nhiệm Hợp tác xã, phụ nữ làm tốt hơn nam giới, cần cù hơn, không lãng phí,
không đánh chén.
Một lần đến thăm một đơn vị nữ Thanh niên xung phong, Bác
nghe báo cáo, đi xuống tận đơn vị sản xuất rồi góp ý với lãnh đạo đơn vị: “Đi
chặt gỗ, việc ấy nặng nhọc, lúc hăng các cháu làm được hết; hay đi đắp đường,
chỗ núi non khó khăn, các cháu cũng làm được. Nhưng lãnh đạo không nên để các
cháu làm những việc như thế…phân phối công tác cho phụ nữ phải thích hợp...”.
Lần ấy, các nữ Thanh niên xung phong đã rơi nước mắt trước nỗi lo toan rất đời
thường của vị Chủ tịch nước.
Ngày lễ 2/9/1949, Bác đến thăm chị em cán bộ, nhân viên Văn
phòng Trung ương Đảng tại chiến khu Việt Bắc. Người bước vào hội trường, ngồi
xuống trước rồi bảo mọi người ngồi xuống theo. Các cán bộ nhanh chân đến trước
vây quanh Chủ tịch. Các chị các cô vì có cháu nhỏ đi theo không chen kịp, đành
ngồi phía sau hội trường, dù rất muốn được gần Bác.
Khi được báo cáo anh chị em đã đến đủ, Bác nhìn quanh nhận
ra ngay điều bất hợp lý, liền nói:
- Để ổn định trật tự cho buổi “diễn thuyết” được thành
công, các cô các chú phải ngồi đúng vị trí của mình. Riêng “diễn giả” được phép
thay đổi chỗ.
Người đứng dậy đi đến cuối hội trường, hô:
- Đằng sau, quay!
Ngày ấy hội trường gồm toàn những ghế băng. Thế là các chị,
các cô, các cháu nhỏ chỉ cần quay lại là được gần Bác nhất.
Chính sự quan tâm ngay cả những điều tưởng như nhỏ nhặt
trong cuộc sống, đã làm cho hình ảnh của Người vốn đã vĩ đại càng trở thành bất
tử.
Bác Vũ Kỳ, Thư ký riêng của Bác kể lại rằng:
"Vào tháng 5 năm 1968, Bác Hồ đọc lại bản Di chúc và thấy cần phải viết
thêm mấy điểm về phụ nữ". Thế rồi, trong bản Di chúc Bác viết: "Trong
sự nghiệp chống Mỹ, cứu nước, phụ nữ đảm đang ta đã góp phần xứng đáng trong
chiến đấu và trong sản xuất, Ðảng và Chính phủ cần phải có kế hoạch thiết thực
để bồi dưỡng, cất nhắc và giúp đỡ để ngày thêm nhiều phụ nữ phụ trách mọi công
việc kể cả công việc lãnh đạo. Bản thân phụ nữ thì phải cố gắng vươn lên. Ðó là
một cuộc cách mạng đưa đến quyền bình đẳng thật sự cho phụ nữ". Đó là
những lời chân tình, chứa chan tình cảm và cũng là sự nhắc nhở, huấn thị của
Bác với phụ nữ trước khi đi xa.
Bác
không có gia đình riêng, nhưng Người hiểu và thông cảm sâu sắc với người phụ nữ
làm bổn phận người vợ, người mẹ trong gia đình, người lao động của xã hội.
Trong cuộc sống gia đình, người phụ nữ phải lo bộn bề công việc "không
tên" nhưng chính nó lại tạo nên của cải tinh thần vô cùng to lớn, đó là
không khí gia đình, là tổ ấm của mỗi người Việt Nam.
Sự
quan tâm của Bác Hồ với phụ nữ Việt Nam thật nhân ái bao la. Bác từng
viết: "Ông Các Mác nói rằng: Ai đã biết lịch sử thì biết rằng muốn sửa
sang xã hội mà không có phụ nữ giúp vào, thì chắc không làm nổi ( Đường Kách
Mệnh). Đối với Bác, tầng lớp phụ nữ luôn có vị trí quan trọng trong cuộc cách
mạng chung của dân tộc và hoàn toàn có thể tự hào mà ngẩng cao đầu trước các
đấng mày râu. Và quả thật vây, nhìn lại những chặng đường đã đi qua, những anh
hùng lao động, những chiến sỹ thi đua, những tấm huân chương, những giải thưởng
khoa học là bằng chứng ghi nhận công lao đóng góp của chị em phụ nữ, dấu ấn ghi
đậm truyền thống phụ nữ Việt Nam
dũng cảm, đảm đang. Chị em phụ nữ hôm qua, hôm nay và ngày mai sẽ viết tiếp
những truyền thống hào hùng đó, sẽ làm rạng danh dân tộc Việt Nam để thoả ước
nguyện của Người trước lúc đi xa.
